W przypadku wielu startupów naturalnym etapu rozwoju jest pozyskanie inwestora w postaci anioła biznesu czy też funduszy VC (venture capital). Inwestor ten może być całkowicie prywatny, tj. zarządzający wyłącznie prywatnym kapitałem lub taki, który wspiera się publicznym kapitałem z programów prowadzonych przez Polski Fundusz Rozwoju (np. Biznest, Starter, Otwarte Innowacje), Narodowe Centrum Badań i rozwoju (np. Bridge Alfa) lub NCBR Investment Fund.
Etapy procesu inwestycyjnego
Negocjowanie umowy inwestycyjnej jest kluczową częścią procesu inwestycyjnego i zazwyczaj poprzedzany jest zawarciem listu intecyjnego (tzw. term sheetu) z brzegowymi warunkami przyszłej inwestycji. Po zawarciu umowy inwestycyjnej następują czynności realizujące postanowienia z umowy inwestycyjnej, czyli podwyższenie kapitału zakładowego poprzez emisję nowych udziałów oraz zgłoszenie zmian do rejestru przedsiębiorców.
Charakterystyka inwestycji Venture Capital
Umowa inwestycyjna z pewnością jest jednym z najważniejszych dokumentów jakie podpisze spółka. Zazwyczaj jednak pozyskanie inwestora traktowane jest jako sukces sam w sobie. Jako startupowiec, który szuka finansowania musisz zdawać sobie sprawę jednak z tego, że podpisując umowę inwestycyjną w istocie sprzedajesz część swojej firmy, tyle tylko, że zapłatę dostaje bezpośrednio spółka a nie ty jako jej udziałowiec.
Pozyskując inwestora de facto pozyskujesz nowego wspólnika, z którego zdaniem będziesz musiał się liczyć. Przynajmniej przez jakiś czas, aż do końcowego exitu. Pozyskanie inwestora zazwyczaj bezpowrotnie wprowadza Cię na ścieżkę, w której będziesz musiał starać się o kolejne rundy inwestycyjne (seed, late seed, seria A, seria B itd.).
Prowadzi to do tego, że spółka, która do tej pory była ,,Twoja” za kilka lat w całości najprawdopodobniej Twoja już nie będzie, lub będzie ale w bardzo niewielkim procencie. Cel inwestora jest jeden: exit. Razem z inwestorami najprawdopodobniej dojdzie do Twojego exitu.
Długofalowe podejście do negocjowania umów inwestycyjnych
Z takim długofalowym nastawieniem należy podchodzić do podpisania pierwszej umowy inwestycyjnej. Bo po niej na 99% będą kolejne. Wynika to wprost z charakterystyki inwestowania przez fundusze venture capital i ich cyklu inwestycyjnego. Każdy fundusz ma kilkuletni cykl aktywnego inwestowania oraz kilkuletni cykl wychodzenia z inwestycji z zyskiem lub stratą.
Błędy w negocjacji pierwszej umowy inwestycyjnej mogą skutkować negatywnie na kolejne rundy lub wręcz na możliwość pozyskania dalszych inwestycji. Przykładowo, gdy w pierwszej inwestycji oddasz zbyt dużo udziałów inwestorowi, to może okazać się, że nie będzie już miejsca na kolejnych inwestorów w kolejnych rundach.
Z jakich postanowień składa się umowa inwestycyjna w startupie?
Umowa inwestycyjna, którą dostaniesz od funduszu venture capital, będzie najprawdopodobniej kilkudziesięciostronicowym dokumentem zawierającym szereg postanowień. Są to postanowienia charakterystyczne dla inwestycji w projekty wysokiego ryzyka jakimi zazwyczaj są startupy.
Warto więc abyś przed przystąpieniem do negocjacji umowy wsparł się wiedzą prawnika specjalizującego się w tego rodzaju inwestycjach. Bardzo pomocne jest także przygotowanie się we własnym zakresie od strony merytorycznej i prawnej. Warto wiedzieć jakie postanowienia zazwyczaj są z perspektywy funduszu nienegocjowalne a o jakich można dyskutować.
Co powinna zawierać umowa inwestycyjna?
W standardowej umowie inwestycyjnej znajdziesz m.in. następujące postanowienia:
-
- komparycja (opis stron umowy inwestycyjnej),
- definicje,
- zasady inwestycji, tj. jak ma wyglądać struktura kapitałowa spółki po dokonaniu inwestycji, wysokości wkładu inwestora, zasad objęcia nowych udziałów przez inwestora,
- zasady wprowadzania w spółce programów opcji na akcje dla pracowników (tzw. ESOP),
- anti dilution clause, czyli ochrona inwestora przed rozwodnieniem,
- oświadczenia i zapewnienia spółki oraz founderów spółki,
- zasady ładu korporacyjnego, czyli zasady funkcjonowania walnego zgromadzenia, rady nadzorczej oraz zarządu,
- zasady rozporządzania udziałami,
- prawo pierwszeństwa nabycia udziałów,
- tag along, czyli prawo przyłączenia się do zbycia udziałów,
- drag along, czyli prawo pociągnięcia do zbycia udziałów,
- lock-up,
- zakaz konkurencji i działania na rzecz spółki,
- prawo odkupu i reverse vesting,
- odpowiedzialność stron,
- wygaśnięcie umowy,
- poufność.
Dodatkowo umowa inwestycyjna zawiera szereg załączników. Do najważniejszych załączników umowy inwestycyjnej należą:
- lista wspólników przed podpisaniem umowy inwestycyjnej,
- struktura kapitałowa spółki po rejestracji uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego,
- wzór nowej umowy spółki,
- budżet,
- oświadczenia i zapewnienia,
- adresy do doręczeń stron umowy inwestycyjnej,
- wzory pełnomocnictw zabezpieczających prawa inwestora (np. prawo odkupu),
- wzory ofert sprzedaży udziałów w ramach postanowień zabezpieczających prawa inwestora.
Umowa inwestycyjna – pozostałe publikacje
Koniecznie sprawdź nasze pozostałe publikacje, dotyczące umowy inwestycyjnej. Kancelaria Linke Kulicki oferuje doradztwo na każdym etapie procesu inwestycyjnego i transakcji oraz obsługę potransakcyjną. Dzięki naszemu wsparciu podejmujesz korzystne decyzje dla biznesu i nie martwisz się kwestiami prawnymi. Skutecznie zabezpieczamy Twoje interesy i służymy pomocą w zakresie polityki inwestycyjnej.
Obsługa prawna procesów inwestycyjnych to obszar, w którym mamy nie tylko potrzebną wiedzę, ale też bogate doświadczenie. Od lat współpracujemy z podmiotami, które działają w rozmaitych branżach, w tym na rynku internetowym i technologicznym. Znajomość branży pozwala nam tworzyć lepsze umowy inwestycyjne, które uwzględniają różne kwestie, nie tylko prawne, ale też biznesowe.
- Czy można wypowiedzieć umowę inwestycyjną?