Zasady rozporządzania udziałami w umowie inwestycyjnej

Zobowiązania w zakresie rozporządzania udziałami w umowie inwestycyjnej

Każda umowa inwestycyjna zawierana między startupem a funduszem venture capital zawiera postanowienia dotyczące zasad rozporządzania udziałami. Fundusz VC inwestuje w spółkę ale kluczowym elementem projektu technologicznego jest jej zespół. Nie można się więc dziwić, że inwestor chce zabezpieczyć się przed niekontrolowanym rozporządzaniem udziałami. Wprowadza się więc ograniczenia w tym zakresie.

Nieobciążanie posiadanych udziałów

Strony umowy inwestycyjnej zobowiązują się więc zazwyczaj do nieobciążania posiadanych udziałów jakimikolwiek prawami na rzecz osób trzecich jak i pozostałych Stron, bez uprzedniej zgody pozostałych Stron. W tym wypadku chodzi głównie o zastawianie, ustanawianie prawa użytkowania, ustanawianie prawa opcji na udziałach lub tym podobnych.

Wyłączenia od ograniczeń w rozporządzaniu udziałami

Umowa inwestycyjna zawiera katalog wyłączeń od ograniczeń związanych z rozporządzaniem udziałami. Do typowych wyłączeń należy:

rozporządzanie udziałami pomiędzy inwestorami,
przypadek, gdy w spółce zostanie jeden wspólnik,
przypadek gdy udziały zostaną dopuszczone do publicznego obrotu.

Śmierć wspólnika w umowie inwestycyjnej

Zdarza się, że w umowie inwestycyjnej opisuje się procedurę postępowania z udziałami wspólnika na wypadek jego śmierci. Chodzi o uregulowanie praw spadkobierców, wstąpienia ich do spółki lub umorzenia ich udziałów za wynagrodzeniem.

Prawo pierwszeństwa w umowie inwestycyjnej

obszernie regulować powinna procedurę wykonywania prawa pierwszeństwa. W tym postanowieniu chodzi o to, że jeżeli jeden ze wspólników będzie chciał sprzedać swoje udziały to najpierw powinien je zaoferować pozostałym wspólnikom. Dopiero gdy pozostali wspólnicy nie wykonają prawa pierwszeństwa, będzie można dokonać sprzedaży udziałów osobie trzeciej.

Przykładowe postanowienie umowne w tym zakresie może wyglądać następująco:

Jeżeli którykolwiek ze Wspólników Spółki („Wspólnik Zbywający”) zamierza zbyć udziały w Spółce, zarówno ich część jak i całość („Zbywane Udziały”) na rzecz osoby trzeciej („Wskazany Nabywca”), wszystkim pozostałym Wspólnikom Spółki („Wspólnicy Uprawnieni”) będzie przysługiwać prawo pierwszeństwa nabycia Zbywanych Udziałów („Prawo Pierwszeństwa”). Każdy ze Wspólników Uprawnionych może na piśmie oświadczyć, iż nie skorzysta z Prawa Pierwszeństwa i zrzeka się Prawa Pierwszeństwa, przysługującego mu w związku z danym Zbyciem Udziałów. Prawo Pierwszeństwa może być wykonywane przez Wspólników Uprawnionych jedynie wobec wszystkich Zbywanych Udziałów, także w przypadku zrzeczenia się Prawa Pierwszeństwa przez innego Wspólnika Uprawnionego.

W celu umożliwienia wykonania Prawa Pierwszeństwa, przed zamierzonym zbyciem Zbywanych Udziałów, Wspólnik Zbywający powiadomi Wspólników Uprawnionych o zamiarze zbycia swoich Zbywanych Udziałów, w formie oświadczenia sporządzonego na piśmie z podpisami notarialnie poświadczonymi („Zawiadomienie o Zamiarze Zbycia”), które będzie stanowić jednocześnie wiążącą dla Wspólnika Zbywającego, w ciągu kolejnych 30 (trzydziestu) dni od daty doręczenia oświadczenia Wspólnikom Uprawnionym, ofertę zbycia Zbywanych Udziałów na rzecz Wspólników Uprawnionych, przy czym oferta ta będzie obejmować możliwość proporcjonalnej redukcji liczby Zbywanych Udziałów na wypadek skorzystania z Prawa Pierwszeństwa przez więcej niż jednego Wspólnika Uprawnionego.

Zawiadomienie o Zamiarze Zbycia musi zawierać: (1) wskazanie liczby i rodzaju Zbywanych Udziałów, (2) oznaczenie łącznej ceny, za jaką Wspólnik Zbywający zamierza zbyć Zbywane Udziały i ceny jednostkowej za każdy Zbywany Udział oraz (3) termin zapłaty ceny, nie krótszy niż 14 (czternaście) dni i nie dłuższy niż 30 (trzydzieści) dni od dnia złożenia Oświadczenia o Wykonaniu Prawa Pierwszeństwa, o którym mowa w Punkcie 7.2.4, a w przypadku innego rodzaju rozporządzenia (dotyczy to każdej czynności, której skutkiem lub w związku, z którą nastąpiłoby przejście udziałów na inną osobę lub podmiot) wartość Zbywanych Udziałów wraz z zastrzeżeniem, że własność Zbywanych Udziałów przechodzi na Wspólników Uprawnionych z dniem zapłaty ceny; (4) informacje o Wskazanym Nabywcy.

W terminie 30 (trzydziestu) dni od dnia otrzymania Zawiadomienia o Zamiarze Zbycia, każdy ze Wspólników Uprawnionych będzie uprawniony do złożenia Wspólnikowi Zbywającemu oświadczenia, w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, o skorzystaniu z Prawa Pierwszeństwa stanowiącego nieodwołalne i dokonane w całości przyjęcie oferty nabycia wszystkich Zbywanych Udziałów („Oświadczenie o Wykonaniu Prawa Pierwszeństwa”). W przypadku złożenia Oświadczenia o Wykonaniu Prawa Pierwszeństwa wszystkie Zbywane Udziały zostają zbyte przez Wspólnika Zbywającego na rzecz Wspólnika Uprawnionego, który złożył Oświadczenie o Wykonaniu Prawa Pierwszeństwa („Wspólnik Kupujący”), na warunkach określonych w Zawiadomieniu o Zamiarze Zbycia. W przypadku złożenia Oświadczenia o Wykonaniu Prawa Pierwszeństwa przez więcej niż jednego Wspólnika Kupującego, Zbywane Udziały zostaną zbyte wszystkim Wspólnikom Kupującym, w proporcji do posiadanych przez nich udziałów (w zaokrągleniu do pełnego udziału) z zastrzeżeniem, że przy wyliczaniu tych proporcji bierze się pod uwagę tylko udziały Wspólników Kupujących. W przypadku, gdy którykolwiek ze Wspólników Kupujących nie uiści całości należnej ceny za przydzielone mu i nabywane przez niego Zbywane Udziały („Wspólnik Dłużny”), Wspólnik Zbywający w ciągu kolejnych 7 (siedmiu) dni od upływu terminu na zapłatę ceny może odstąpić od umowy sprzedaży Zbywanych Udziałów zawartej ze Wspólnikiem Dłużnym. W przypadku odstąpienia od umowy sprzedaży, Zbywane Udziały przydzielone Wspólnikowi Dłużnemu przydziela się pozostałym Wspólnikom Kupującym, którzy uiścili cenę za przydzielone im Zbywane Udziały, w proporcji do posiadanych przez nich udziałów (w zaokrągleniu do pełnego udziału) z zastrzeżeniem, że przy wyliczaniu tych proporcji bierze się pod uwagę tylko udziały tych Wspólników Kupujących. Wspólnik Zbywający w terminie 7 (siedmiu) dni od złożenia oświadczenia o odstąpieniu zawiadomi każdego z takich Wspólników Kupujących o przydzieleniu im dodatkowych Zbywanych Udziałów i wezwie do zapłaty ceny za te udziały w terminie kolejnych 7 (siedmiu) dni. Jeżeli którykolwiek z takich Wspólników Kupujących nie uiści ceny za dodatkowo przydzielone im Zbywane Udziały, Wspólnik Zbywający może odstąpić od całości umowy sprzedaży zawartej z takim Wspólnikiem Kupującym, (zarówno w zakresie pierwotnie przydzielonych mu Zbywanych Udziałów jak i dodatkowo przydzielonych Zbywanych Udziałów) i zwrócić mu w terminie 7 (siedmiu) dni uiszczoną przez niego cenę za pierwotnie przydzielone Zbywane Udziały. Powyżej opisany mechanizm, w tym prawo do odstąpienia, Wspólnik Zbywający może stosować do chwili, gdy całość Zbywanych Udziałów zostanie nabyta przez Wspólników Kupujących i całość ceny za nie zostanie uiszczona. Własność Zbywanych Udziałów przejdzie na Wspólników Kupujących z chwilą, gdy: (i) ostatni ze Wspólników Kupujących uiści całość należnej ceny za przydzielone mu i nabywane przez niego Zbywane Udziały, z uwzględnieniem zapłaty za dodatkowo przydzielone Zbywane Udziały w myśl mechanizmu, o którym mowa powyżej, (ii) w przypadku braku uiszczenia przez któregokolwiek Wspólnika Kupującego całości ceny – z chwilą, gdy bezskutecznie upłynie ostatni termin na wykonanie prawa odstąpienia od umowy sprzedaży, o którym mowa powyżej, lub (iii) bezskutecznie upłynie siedmiodniowy termin do przydzielenia Wspólnikom Kupującym dodatkowych Zbywanych Udziałów, o którym mowa powyżej. Jeżeli żaden ze Wspólników Uprawnionych nie złoży w terminie Oświadczenia o Wykonaniu Prawa Pierwszeństwa lub nie wywiąże się ze zobowiązań wynikających z wykonania Prawa Pierwszeństwa, w tym zapłaty ceny za dodatkowo przydzielone Zbywane Udziały, Wspólnik Zbywający będzie uprawniony do zbycia Zbywanych Udziałów na warunkach określonych w Zawiadomieniu o Zamiarze Zbycia, w tym, za określoną w nim cenę, na rzecz Wskazanego Nabywcy, w terminie 90 (dziewięćdziesięciu) dni od dnia upływu terminu wskazanego w zdaniu pierwszym niniejszego ustępu, z zastrzeżeniem Prawa Przyłączenia, o którym mowa w Punkcie 7.3.

Umowa inwestycyjna – baza wiedzy

Artykuł jest częścią serii dotyczącej umowy inwestycyjnej, poniżej znajdziesz odnośniki do pozostałych wpisów. Jeśli, któryś z artykułów nie jest jeszcze podlinkowany, oznacza to, że wpis dotyczący tego zagadnienia pojawi się na blogu w najbliższej przyszłości.