W każdej umowie inwestycyjnej zawieranej pomiędzy startupem a funduszem venture capital ważnym elementem jest rozdział dotyczący zasad ładu korporacyjnego, które mają obowiązywać po dokonaniu inwestycji. W obszar ładu korporacyjnego wchodzą kwestie funkcjonowania zgromadzenia wspólników spółki, zarządu oraz rady nadzorczej. W dalszym ciągu najbardziej popularną formą wybieraną przez startupy jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością więc na bazie tej spółki omówiona została ta problematyka.
Zasady funkcjonowania zgromadzenia wspólników w przypadku startupu
Zgromadzenie wspólników to organ spółki, w którym decyzje (uchwały) podejmują wspólnicy spółki. W przypadku startupu po inwestycji będą to founderzy oraz inwestorzy. Umowa inwestycyjna w większości przypadków wskazuje decyzje, które powinny być podejmowane przez zgromadzenie wspólników. Najczęściej decyzje te nie mogą zostać skutecznie podjęte bez obecności na zgromadzeniu wspólników inwestorów oraz głosowania przez nich ,,ZA” podjęciem danej uchwały. Takie zastrzeżony katalog decyzji nazywany jest również ,,reserved matters”.
Do reserved matters należą zazwyczaj:
- zmiana umowy spółki;
- zmiana wysokości kapitału zakładowego spółki (czyli w konsekwencji także kolejne rundy inwestycyjne)
- zmiana formy prawnej spółki;
- przekształcenie, połączenie, podział oraz likwidacja spółki;
- rozporządzenie lub obciążenie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki;
- zobowiązanie wspólników do uiszczenia dopłat;
- podział zysku oraz pokrycie straty jak również uruchomienie środków z kapitału zapasowego lub rezerwowego spółki.
Zasady funkcjonowania zarządu w startupie
Umowa inwestycyjna precyzyjnie wskazuje także jak ma działać zarząd spółki po dokonaniu inwestycji. Zazwyczaj przedstawiciele inwestorów nie wchodzą od razu do zarządu, ale nie oznacza to, że nie chcą oni mieć takiej potencjalnej możliwości i nie chcą kontrolować prac zarządu.
Umowa inwestycyjna (a potem umowa spółki) wskazywać powinna:
- kto ma prawo do powołania poszczególnych członków zarządu,
- długość kadencji członków zarządu,
- zasady reprezentacji spółki przez zarząd,
- wynagrodzenie członków zarządu oraz sposób jego wypłacania.
Oprócz powyższego umowa inwestycyjna przewiduje zazwyczaj katalog sytuacji, po wystąpieniu których inwestor będzie miał prawo do odwołania członków zarządu. Do przykładowych sytuacji należą: naruszenia wskazanych postanowień umowy inwestycyjnej, wyrządzenie szkody spółce, działanie w sprzeczności z umową spółki, skazanie za przestępstwa wskazane w art. 18 Kodeksu spółek handlowych.
Zasady funkcjonowania rady nadzorczej w startupie
W większości przypadków dokonanie inwestycji wiąże się z powołaniem dodatkowego organu spółki tj. rady nadzorczej. Startupy przed pozyskaniem inwestora zazwyczaj nie posiadają tego organu.
Umowa inwestycyjna powinna opisywać jak ma kształtować się rada nadzorcza spółki. Dotyczy to liczby członków rady nadzorczej, kto ma prawo do powoływania poszczególnych członków, kadencji członków rady nadzorczej.
Niezależnie umowa inwestycyjna wskazywać powinna, które działania spółki będą wymagały zgody rady nadzorczej, w której przedstawiciele inwestorów zagłosują ,,ZA”. Przykładowo może to być:
- rozporządzenie lub obciążenie nieruchomości, znaków towarowych, autorskich praw majątkowych, własności przemysłowej lub licencji;
- zmiana wysokości wynagrodzenia członków zarządu;
- dokonywanie darowizn;
- istotna zmiana przedmiotu działalności spółki,
- zaciągnięcie zobowiązań lub ciągu zobowiązań, nabywanie praw oraz dokonywanie płatności lub ciągu płatności przez spółkę nieuwzględnionych w rocznym budżecie spółki lub odbiegających od standardów rynkowych, których wartość (lub łączna wartość w przypadku ciągu zobowiązań lub płatności) przekracza XXX złotych,
- zatwierdzenie budżetu rocznego spółki.
Umowa inwestycyjna – baza wiedzy
Artykuł jest częścią serii dotyczącej umowy inwestycyjnej, poniżej znajdziesz odnośniki do pozostałych wpisów. Jeśli, któryś z artykułów nie jest jeszcze podlinkowany, oznacza to, że wpis dotyczący tego zagadnienia pojawi się na blogu w najbliższej przyszłości.
-
- komparycja (opis stron umowy inwestycyjnej),
- definicje,
- zasady inwestycji, tj. jak ma wyglądać struktura kapitałowa spółki po dokonaniu inwestycji, wysokości wkładu inwestora, zasad objęcia nowych udziałów przez inwestora,
- zasady wprowadzania w spółce programów opcji na akcje dla pracowników (tzw. ESOP),
- anti dilution clause, czyli ochrona inwestora przed rozwodnieniem,
- oświadczenia i zapewnienia spółki oraz founderów spółki,
- zasady ładu korporacyjnego, czyli zasady funkcjonowania walnego zgromadzenia, rady nadzorczej oraz zarządu,
- zasady rozporządzania udziałami,
- prawo pierwszeństwa nabycia udziałów,
- tag along, czyli prawo przyłączenia się do zbycia udziałów,
- drag along, czyli prawo pociągnięcia do zbycia udziałów,
- lock-up,
- zakaz konkurencji i działania na rzecz spółki,
- prawo odkupu i reverse vesting,
- odpowiedzialność stron,
- wygaśnięcie umowy,
- poufność.