Spółka, która w danym roku obrotowym wypracowała zysk, ma możliwość wypłacenia wspólnikom dywidendy. Nie wystarczy jednak po prostu zlecić obsłudze księgowej realizacji przelewów z rachunku spółki na rachunki wspólników. Procedura wypłaty dywidendy jest bowiem złożona i nakłada na osobę prawną szereg obowiązków. Co warto wiedzieć o wypłacie zysku ze spółki z o.o.?
Czym jest prawo do dywidendy?
Prawo do dywidendy to podstawowy przywilej wspólnika spółki z o.o. (a także akcjonariusza w spółce akcyjnej, prostej spółce akcyjnej lub spółce komandytowo-akcyjnej). Może on je zrealizować pod warunkiem, że w danym roku obrotowym spółka wypracowała zysk, a zgromadzenie wspólników podjęło decyzję o jego wypłacie.
Prawa wspólnika do dywidendy nie można wyłączyć, choć umowa może przewidywać w tym zakresie uprzywilejowanie polegające na tym, że wspólnik otrzyma większy udział w wypłacanym zysku spółki.
Jakie są warunki wypłaty dywidendy?
Stosownie do art. 191 k.s.h. wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników pod warunkiem, że umowa spółki nie przewiduje innego sposobu podziału zysku. Do formalnych wymagań, jakie muszą zostać spełnione, aby dywidendę można było wypłacić należą więc:
- wypracowanie zysku przez spółkę;
- sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego;
- zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez zgromadzenie wspólników;
- podjęcie uchwały o wypłacie zysku.
Należy zwrócić uwagę, że w przypadku spółek z o.o. dodatkowo może pojawić się konieczność zaopiniowania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta. Dotyczy to jednostek, które w poprzednim roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe, spełniają przynajmniej dwa z następujących warunków wymienionych w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości:
- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób;
- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro;
- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w obcej walucie co najmniej 5 000 000 euro.
Wypada nadmienić, że w sytuacji, kiedy kapitał zakładowy spółki uległ uszczupleniu, wypracowany zysk w pierwszej kolejności musi być przeznaczony na jego uzupełnienie, stosownie do brzmienia art. 189 §2 k.s.h. Uchwała w zakresie dywidendy musi zostać podjęta bezwzględną większością głosów, chyba że umowa spółki przewiduje w tym zakresie inne regulacje.
Jak wyliczana jest wysokość dywidendy?
Sposób obliczania dywidendy został wskazany w art. 192 k.s.h. Jej wysokość nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy. Kwotę dywidendy należy powiększyć o:
- niepodzielone zyski z lat ubiegłych;
- kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitału zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału.
Jednocześnie maksymalna kwota dywidendy ulega pomniejszeniu o:
- niepokryte straty;
- udziały własne;
- kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.
Jak określić dzień dywidendy?
Co do zasady uprawnionymi dywidendy są wspólnicy, którym udziały w spółce z o.o. przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Umowa spółki może jednak upoważniać zgromadzenie wspólników do ustalenia innego dnia dywidendy. Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu 2 miesięcy od dnia podjęcia uchwały o podziale zysku. Jeżeli umowa spółki nie określa dnia dywidendy, uznaje się, że jest nim dzień podjęcia uchwały o podziale zysku. W praktyce spółka może określić termin wypłaty w sposób dowolny.
Ustalenie dnia dywidendy jest ważne nie tylko dla wspólników, ale też dla osób, które chcą kupić udziały w spółce z o.o. z myślą o otrzymaniu dywidendy. Sama dywidenda jest wypłacana w terminie wskazanym w uchwale o podziale zysku i jego wypłacie, a jeżeli takiego terminu nie wskazano, niezwłocznie po dniu dywidendy.
Czym jest zaliczka na poczet dywidendy?
Umowa spółki z o.o. może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy pod warunkiem, że spółka posiada wystarczająco dużo środków na ten cel. Zaliczka to część zysku wypłacana wspólnikom przed formalnym zatwierdzeniem sprawozdania finansowego i podziałem zysku.
Warunkiem wypłaty zaliczki jest to, aby sprawozdanie finansowe za ubiegły rok wykazywało zysk. Co więcej jej wysokość nie może zostać określona w sposób dowolny. Jest to maksymalnie połowa zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego:
- powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd;
- pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.
Oczywiście zawsze może się zdarzyć, że spółka nie wypracuje zysku w spodziewanej wysokości lub wręcz odniesie stratę. W takiej sytuacji zaliczki podlegają zwrotowi w całości lub w odpowiedniej części.
Odpowiedzialność zarządu spółki za nienależną wypłatę dywidendy
Za zwrot nienależnie wypłaconej dywidendy odpowiedzialność ponoszą osoby, które ją otrzymały solidarnie z członkami zarządu. To spółka jako podmiot uprawniony do żądania zwrotu nienależnego świadczenia wybiera do kogo skieruje swoje roszczenie. Roszczenia przedawniają się z upływem 3 lat licząc od dnia wypłaty, chyba że odbiorca wiedział, że nie był uprawniony do otrzymania zysku.
Ile wynosi dywidenda uprzywilejowana?
Zasadniczo dywidendę wypłaca się proporcjonalnie do udziałów. Umowa spółki może jednak przewidywać uprzywilejowanie udziałów z tytułu dywidendy. Na udział uprzywilejowany można przyznać dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę należną udziałom nieuprzywilejowanym. Udziały uprzywilejowane oraz nieuprzywilejowane zaspokajane są równolegle, chyba że co innego wynika z treści umowy spółki.
Uprzywilejowanie może dotyczyć także dywidendy niewypłaconej w latach ubiegłych. Umowa spółki powinna określać maksymalną liczbę lat, za które dywidenda może zostać wypłacona w kolejnych latach. Nigdy nie może być to jednak więcej niż 5 lat.
Jak opodatkowana jest dywidenda?
Dywidenda wypłacana wspólnikom podlega opodatkowaniu. W tym przypadku stosuje się opodatkowanie ryczałtowe w wysokości 19%. Wypłacony zysk stanowi przychód z kapitałów pieniężnych. Płatnikiem podatku jest spółka z o.o., która powinna pobrać stosowną kwotę i odprowadzić ją do urzędu skarbowego.
Opodatkowanie wspólnika będącego podatnikiem podatku CIT przebiega analogicznie z tą różnicą, że w określonych sytuacjach pojawi się możliwość uniknięcia opodatkowania. Dotyczy to m.in. przypadków, gdy:
- uzyskującym dochody (przychody) z dywidendy jest spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego, mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- spółka – udziałowiec uzyskujący od polskiej spółki dywidendę posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej dywidendę.
Należy pamiętać, że zasady wypłaty i opodatkowania zysku ze spółki dla podmiotów krajowych i zagranicznych będą wyglądały nieco inaczej.
W jakiej walucie powinna zostać wypłacona dywidenda?
Przepisy o rachunkowości nakazują, aby księgi rachunkowe spółki prowadzone były w walucie polskiej. Niemniej jednak uchwała o dywidendzie może przewidywać wypłatę zysku w innej walucie (np. EURO lub USD). W takiej sytuacji kwotę wypłaty należy przeliczyć. Niestety przepisy podatkowe ani rachunkowe nie precyzują na jaki dzień należy dokonać rekalkulacji wypłaty. W praktyce, aby uniknąć problemów z różnicami kursowymi w uchwale o podziale zysku często wskazuje się, że przeliczenie nastąpi według kursu z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego wypłatę dywidendy.
Z dywidendą wiąże się znacznie więcej dylematów i wątpliwości. Należy pamiętać, że nie zawsze musi mieć ona postać pieniężną. Dopuszczalna jest również wypłata zysku w formie rzeczowej. Duże znaczenie ma też prawidłowe księgowanie zysku. Jeszcze inaczej będzie wyglądało opodatkowanie wypłacanej dywidendy w spółce rozliczającej się estońskim CIT, ponieważ pojawia się dodatkowy obowiązek pomniejszenia podatku zryczałtowanego o odpowiednią część podatku CIT należnego od spółki.
Wypłata zysku ze spółki z o.o. – Kancelaria Linke Kulicki
Jeśli masz pytania dotyczące wypłaty zysku w spółce, zachęcamy do kontaktu. Kancelaria Linke Kulicki od lat specjalizuje się w obsłudze korporacyjnej przedsiębiorców. Nasi prawnicy zadbają, aby dywidenda została rozliczona w sposób prawidłowy.