Holding – co to jest i jak działa?
Sprawne zarządzanie powiązanymi ze sobą podmiotami gospodarczymi wymaga stworzenia struktury, w której poszczególne przedsiębiorstwa są od siebie zależne na płaszczyźnie osobowej lub kapitałowej. Aby zoptymalizować wydajność takiego połączenia osoby zarządzające spółkami mogą zadecydować o utworzeniu holdingu. Czym jest i jak działa holding w polskim prawie?
Holding opiera się na założeniu, że jeden z podmiotów przyjmuje na siebie rolę spółki dominującej (spółka holdingowa) , która dysponuje wystarczająco silną pozycją, aby wpływać na sytuację całej grupy spółek zależnych poprzez:
- większość głosów na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników albo w spółce osobowej;
- uprawnienie do powoływania lub odwoływania większości członków organów w zależnych spółkach kapitałowych (np. członków zarządu, rady nadzorczej);
- powiązania osobowe – większość członków zarządu w spółce dominującej jest jednocześnie większością członków zarządu w spółce zależnej.
Ze względu na stopień skomplikowania powiązań między podmiotami gospodarczymi należy zwrócić szczególną uwagę na zgodność z prawem podejmowanych działań. Nie chodzi wyłącznie o normy kodeksu spółek handlowych, ale również zagadnienia prawnopodatkowe, jak ceny transferowe.
Rodzaje holdingów
Doktryna prawa klasyfikuje holdingi poprzez pryzmat szeregu różnych kryteriów, dlatego dokonanie jednolitego podziału często będzie utrudnione.
Wyróżnia się:
- holdingi horyzontalne lub wertykalne – w zależności od tego, czy funkcjonują w jednej branży, czy w różnych sektorach świadcząc usługi komplementarne;
- holdingi jednolite i mieszane – łączą podmioty działające w takiej samej formie organizacyjnoprawnej (np. wyłącznie spółki notowane na GPW) lub różnych formach organizacyjnych;
- holdingi krajowe, zagraniczne i międzynarodowe – o podziale decydują siedziby poszczególnych podmiotów, które mogą mieścić się w jednym, dwóch lub większej liczbie państw.
Dlaczego powstają holdingi?
Powstanie holdingu może wynikać z wielu różnych przyczyn. Jedną z typowych jest optymalizacja podatkowa, czyli zgodne z prawem działania zmierzające do redukcji zobowiązań publicznoprawnych Optymalizację należy wyraźnie oddzielić od unikania opodatkowania.
Przyczyna powstania holdingu może leżeć również w rozłożeniu ryzyka między szereg podmiotów gospodarczych, bez kumulowania całej potencjalnej odpowiedzialności w jednej spółce.
Wiele holdingów powstaje w celu usprawnienia przepływu technologii, zasobów ludzkich i sprzętowych, a także kapitału. To jeden z nowoczesnych sposobów ekspansji brandu i szansa na dotarcie do zupełnie nowych rynków i grup odbiorców.
Większość grup kapitałowych powstaje wskutek procesów M&A. Poprzez fuzje, wydzielanie i podział powstają nowe podmioty, które współpracują ze sobą. Aby usprawnić proces powstania holdingu warto rozważyć skorzystanie z pomocy kancelarii prawnej, która zadba o formalnoprawną poprawność realizowanych procesów i dokumentacji.
Na czym polega działalność holdingów?
Polskie prawo holdingowe wprowadziło mechanizm kontroli spółek zależnych przez spółkę dominująca określony w art. 212 §1 k.s.h. jako polecenie wiążące. Pomimo formalnej niezależności spółka zarządzająca holdingiem może zobligować zależne od niej podmioty do podjęcia określonych działań pod warunkiem, że polecenie dotyczy prowadzenia spraw spółek i jest to uzasadnione interesem całej grupy spółek.
Jedynie w ściśle określonych przypadkach spółka zależna może odmówić wykonania polecenia.
Niezależnie od polecenia wiążącego prawo holdingowe przyznaje spółce dominującej szerokie prawo do kontroli, informacji oraz monitorowania, czy spółki zależne działają w celu realizacji interesu grupy spółek.
Równolegle z umocnieniem pozycji podmiotu dominującego ustawodawca wyposażył wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych w prawo do kontroli działalności grupy spółek oraz możliwość żądania przymusowego odkupu akcji lub udziałów.
Holding – zalety i wady holdingu
Dywersyfikacja podmiotowa w holdingu pozwala zwiększyć wydajność całej grupy spółek poprzez lepsze zarządzanie poszczególnymi procesami. To także możliwość rozproszenia odpowiedzialności za zobowiązania, ponieważ każdy z podmiotów funkcjonuje niezależnie od pozostałych.
Warto jednak pamiętać, że o sile holdingu decyduje doskonała komunikacja między spółkami oraz realizowanie wspólnego interesu. Wystarczą drobne niedociągnięcia, aby skomplikowana struktura przestała być efektywna.
Dlatego tak ważne jest skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej, która nadzoruje wszystkie obszary działalności – od treści zawieranych umów, przez zarządzanie aktywami IP aż po udział w postępowaniach sądowych.
Kompleksowa obsługa prawna holdingów i grup kapitałowych
Kancelaria Linke Kulicki od lat świadczy kompleksową obsługę prawną holdingów i grup kapitałowych. Pomagamy w tworzeniu struktury nadzorując procesy M&A oraz innego rodzaju przesunięcia własnościowe, a także wspieramy bieżące funkcjonowanie podmiotów wchodzących w skład grupy spółek.