Czym jest spółka partnerska?
Spółka partnerska jest osobową spółką handlową utworzoną przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu (lub kilku wolnych zawodów, chyba że przepisy branżowe na to nie pozwalają). Spółka partnerska prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą (nazwą). Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do KRS.
Partnerami w spółce partnerskiej mogą być jedynie osoby fizyczne posiadające uprawnienia do wykonywania wolnych zawodów, którymi na podstawie przepisów k.s.h. oraz ustaw szczególnych są m.in. zawody: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, fizjoterapeuty, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.
Zasady funkcjonowania spółki partnerskiej
Najistotniejszą kwestią związaną z funkcjonowaniem spółki partnerskiej jest wybór modelu zarządzania tj. tego czy przyjęto model klasyczny dla spółek osobowych, w którym za prowadzenie spraw oraz reprezentację spółki odpowiadają bezpośrednio wspólnicy spółki partnerskiej, czy przyjęto model znany ze spółek kapitałowych tj. ustanowiono zarząd, który w tym przypadku przejmuje powyższe kompetencje.
Warto podkreślić, że członkiem zarządu spółki partnerskiej musi być co najmniej jeden partner (pozostali członkowie zarządu nie muszą być partnerami w spółce).
W przypadku modelu klasycznego dla spółek osobowych, co do zasady, prawo prowadzenia spraw spółek przysługuje wszystkim partnerom. Umowa spółki partnerskiej może jednak dowolnie ukształtować zasady jej bieżącego funkcjonowania, w tym m.in. przyznać prawo prowadzenia spraw tylko niektórym partnerom, bądź zarówno partnerom jak i osobom trzecim. Niedopuszczalne jest jednak powołanie do zarządu spółki partnerskiej wyłącznie osób trzecich.
Podejmowanie decyzji w spółce partnerskiej
Sposób podejmowania decyzji w spółce partnerskiej zależy od przyjętego modelu zarządzania oraz rodzaju czynności. W przypadku spraw dotyczących codziennego funkcjonowania spółki partnerskiej (zwykły zarząd), każdy z partnerów/członków zarządu spółki partnerskiej może dokonywać czynności samodzielnie, bez uprzedniej uchwały pozostałych partnerów.
Należy jednak zaznaczyć, że jeśli przed dokonaniem tej czynności, sprzeciwi się jej choćby jeden z pozostałych partnerów/członków zarządu, wymagana jest wówczas wcześniejsza uchwała wszystkich partnerów, którym powierzono prowadzenie spraw spółki (bądź wszystkich pozostałych członków zarządu jeśli w spółce ustanowiono zarząd).
W przypadku spraw przekraczających zwykły zarząd, czyli w przypadku czynności o doniosłym charakterze dla funkcjonowania spółki partnerskiej (np. zakup bardzo drogiej maszyny), bezwzględnie wymagana jest uchwała wszystkich partnerów/członków zarządu, również tych, którym nie powierzono prowadzenia spraw spółki.
W przypadku czynności nagłej, grożącej poważną szkodą dla spółki, partnerzy mający prawo do prowadzenia spraw spółki (bądź członkowie zarządu jeśli w spółce ustanowiono zarząd), mogą dokonać jej bez wcześniejszej uchwały pozostałych partnerów/członków zarządu.
Reprezentacja w spółce partnerskiej
Kwestia reprezentacji spółki partnerskiej jest również zależna od przyjętego w spółce modelu zarządzania. Ustanowienie zarządu wiąże się z przekazaniem temu organowi kompetencji z zakresu reprezentacji spółki partnerskiej. Sposób reprezentacji jest tożsamy z zasadami funkcjonującymi w spółkach kapitałowych tj. w braku odmiennych postanowień umownych, jeśli zarząd posiada więcej niż jednego członka, obowiązującym sposobem reprezentacji jest współdziałanie dwóch członków zarządu, bądź członka zarządu wraz z prokurentem.
Z kolei, jeżeli w spółce partnerskiej nie ustanowiono zarządu, a umowa spółki partnerskiej nie przewiduje inaczej, każdy partner ma prawo do samodzielnego reprezentowania spółki partnerskiej i składania w jej imieniu wiążących ją oświadczeń. Partner może zostać pozbawiony tego prawa jedynie z ważnych powodów, na mocy uchwały spółki (wymagana jest większość 3/4 głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów, z zastrzeżeniem, że umowa może przewidywać surowsze warunki).
Umowa spółki partnerskiej
Obligatoryjnymi elementami umowy spółki partnerskiej są:
- określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki;
- przedmiot działalności spółki;
- nazwiska i imiona partnerów, którzy dobrowolnie ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki;
- w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów;
- firma i siedziba spółki;
- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
- określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość.
Umowa spółki partnerskiej jest zawierana w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Zmiany umowy spółki dokonują partnerzy jednomyślną uchwałą.
Odpowiedzialność za długi spółki partnerskiej
Regulacje dotyczące odpowiedzialności za długi spółki partnerskiej można uznać za wyjątkowe w kontekście pozostałych form spółek funkcjonujących w polskim porządku prawnym. Wspomniana wyjątkowość jest spowodowana charakterem wspólników spółki partnerskiej tj. osób wykonujących wolny zawód.
Co do zasady, partnerzy w spółce partnerskiej odpowiadają za długi spółki bez ograniczeń, całym swoim majątkiem osobistym. Wyjątkiem jest brak odpowiedzialności partnera za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innej umowy, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Warto jednak zaznaczyć, że k.s.h. przewiduje możliwość dobrowolnego zobowiązania się w umowie spółki partnera (bądź kilku partnerów), do ponoszenia nieograniczonej odpowiedzialności za długi spółki z majątku osobistego.
Różnice pomiędzy spółką partnerską a spółką komandytową
Przy omawianiu różnic pomiędzy tymi spółkami, należy skupić się na trzech zagadnieniach. Pierwsze dotyczy możliwości ustanowienia zarządu w spółce partnerskiej – czyli organu niedopuszczalnego w ramach spółki jawnej. Inną istotną kwestią jest różnica w zakresie odpowiedzialności bowiem w spółce jawnej, wszyscy wspólnicy odpowiadają bez ograniczeń za wszystkie zobowiązania spółki, zatem również te, do których przyczynił się rażący błąd innego wspólnika. Przy omawianiu różnic warto również wspomnieć o zawodowym charakterze spółki partnerskiej tj. wymogu posiadania odpowiednich uprawnień. W spółce jawnej nie dość, że nie ma takich wymagań to równocześnie możliwe jest również założenie jej przez osoby prawne, bądź jednostki organizacyjne posiadające zdolność prawną.