Wartość przedsiębiorstwa można wyrażać na wiele sposobów i przy użyciu różnego rodzaju wskaźników. Jednym z nich jest zysk EBITDA, którego popularność zaczęła się jeszcze w latach 90 ubiegłego wieku i nadal przez wielu managerów jest uważany za jeden z głównych prognostyków powodzenia biznesu. Czym dokładnie jest zysk EBITDA i jak się go wylicza?
Czym właściwie jest EBITDA?
Pojęcie EBITDA (ang. Earnings before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization) używane jest na określenie zysku wygenerowanego przez przedsiębiorstwo przed potrąceniem od niego:
- kosztów finansowych (odsetek od pożyczonego kapitału);
- podatków;
- amortyzacji.
Wskaźnika EBITDA używa się na określenie zyskowności przedsiębiorstwa. Jest on wykorzystywany przy wyliczaniu zdolności kredytowej przedsiębiorstwa, wyceny spółki na potrzeby transakcji M&A lub zbycia spółki, a także jako miara poziomu dynamiki rozwoju firmy.
Odwołanie się do wskaźnika EBITDA pozwala odpowiedzieć na elementarne pytanie – Czy przedsiębiorstwo działa efektywnie, a jeżeli tak, jak wysoka jest ta efektywność? W literaturze wskazuje się, że EBITDA jest jednym z tzw. bezwzględnych mierników księgowych, w przeciwieństwie do wskaźników o charakterze względnym, jak np. ROI czy ROE.
Wskaźnik EBITDA stanowi też jedną z wytycznych dla inwestorów, ponieważ w pewnym sensie odzwierciedla potencjał przyrostowy firmy i może przesądzić o zakupie (lub sprzedaży) instrumentów finansowych.
Jak rozumieć poszczególne elementy EBITDA?
Przyjrzyjmy się poszczególnym wartościom, które składają się na zysk wyrażony przez EBITDA:
- Odsetki (ang. Interes) to koszty oprocentowania długu pomniejszone o przychody finansowe. Dobrym przykładem jest np. kredyt obrotowy udzielany przez bank. Im wyżej oprocentowany jest kredyt zaciągnięty przez spółkę, tym ten element równania będzie większy.
- Podatki (ang. Taxes) to obciążenia publicznoprawne na płaszczyźnie podatku dochodowego opłacanego przez spółkę. W zależności od formy organizacyjno-prawnej może być to PIT (np. dla spółki jawnej osób fizycznych) albo CIT (np. spółki z o.o. oraz spółki akcyjne). Ta kategoria nie obejmuje podatku VAT oraz podatku PIT płaconego za pracowników.
- Amortyzacja (ang. Depreciation and Amortization) odwzorowuje stratę w czasie wartości ekonomicznej wartości majątku trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych (np. znaków towarowych, licencji). Amortyzację określa się mianem kosztu niegotówkowego, ponieważ nie wiążą się z nim żadne przesunięcia ekonomiczne, choć dana wartość z biegiem czasu staje się coraz mniejsza.
Nieco bardziej elastyczną postacią EBITDA jest EBIT, czyli zysk uwzględniający również wartość odpisów amortyzacyjnych, ale już bez podatków oraz kosztów obsługi kapitału.
Czy istnieje jednolita postać EBITDA?
Zysk spółki wyrażony przez EBITDA dla wielu firm jest uważany za najważniejszy obok wskaźnika EBIT (czyli „czystego” zysku operacyjnego spółki) oraz zysku netto. W praktyce mogą pojawić się różnice w sposobie wyliczania EBITDA w zależności od polityki rachunkowości prowadzonej przez spółkę, a także lokalnych przepisów. Dlatego nie zawsze będzie możliwe porównanie ze sobą dwóch spółek przy użyciu wyłącznie tego jednego wskaźnika i to nawet wtedy, gdy działają w obrębie tego samego sektora.
Wystarczy, że spółki będą posługiwały się parkiem maszynowym o różnym poziomie zaawansowania lub bazowały na innym typie finansowania, aby wynika wskaźnika EBITDA był odmienny.
Oceny nie ułatwia fakt, że spółki mogą posługiwać się równolegle dwiema wartościami, których wysokości wcale nie będą się ze sobą pokrywały. Te wartości do EBITDA „zwykłe” (w ujęciu księgowym) oraz skorygowane (znormalizowane). O jakiej korekcie mowa? Analitycy wskazują przede wszystkim na:
- uzasadnione przesunięcia kapitału;
- zdarzenia jednorazowe;
- szacunkową wycenę zapasu obowiązkowego;
- zdarzenia niezwiązane z bieżącą działalnością gospodarczą;
- sposób rozliczania umów długoterminowych.
W wielu przypadkach może się okazać, że skorygowana EBITDA sprawdzi się lepiej, ponieważ w większym stopniu odzwierciedla zmienność otoczenia gospodarczego w jakim działa spółka, a także realne ujęcie procesów biznesowych. Podejście skorygowane wykorzystuje się m.in. w procesach M&A.
Kiedy używa się EBITDA?
Wskaźnik rentowności EBITDA wykorzystuje się do zmierzenia przepływów pieniężnych w spółce. W pewnych granicach może być on wykorzystany do oceny rentowności, choć nie uwzględnia skutków ekonomicznych spowodowanych przez inwestycje przeprowadzone w ubiegłych latach.
Ekonomiści sięgają po EBITDA również wtedy, gdy porównują kondycję finansową spółki rok do roku. Jest to jedna z metod pozwalających ocenić tendencję zmiany wartości. Wskaźnik może także stanowić jedną z wytycznych pozwalających określić cenę przedsiębiorstwa na potrzeby sprzedaży lub przynajmniej zakres cenowy będący przedmiotem negocjacji.
Do oceny wartości przedsiębiorstwa często wykorzystuje się wskaźnik EV/EBITDA, ponieważ jest on silnie powiązany z aktualną wartością akcji lub udziałów. Wystarczy pomnożyć wynik EBITDA przez wskaźnik EV/EBITDA, aby otrzymać szacunkową wartość firmy.
Wady modelu EBITDA
Wśród wad wskaźnika EBITDA wymienia się przede wszystkim zawyżanie wartości przepływów pieniężnych, co może prowadzić do nierealistycznych szacunków. Wskaźnik nie uwzględnia wartości przepływów gotówkowych związanych z inwestycjami w majątek (zarówno trwały, jak i nietrwały) czy zmian w kapitale obrotowym (np. zapasy, należności oraz inwestycje krótkoterminowe).
Warto też wskazać, że EBITDA nie uwzględnia szeregu kosztów związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, w tym inwestycji w majątek trwały oraz kosztów finansowych związanych z obsługą kapitału. Podatność na błędy powoduje, że wskaźnik EBITDA może stać się podstawą nieuzasadnionych decyzji analitycznych, a także biznesowych. Czy w takim razie nie warto używać go wcale? Z pewnością nie, ale należy podejść do niego z ostrożnością i wykorzystać jako instrument pomocniczy, ale nie jedyny, w ocenie rentowności biznesu.
Znajomość wskaźnika EBITDA ma ogromne znaczenie dla osób zarządzających przedsiębiorstwem. Korzystają z niego też analitycy, inwestorzy oraz konkurencja, chcąc porównać wartość swojego przedsiębiorstwa z innymi uczestnikami rynku. Warto zdawać sobie sprawę z ograniczeń związanych z tym sposobem wyrażania zysku, aby podejmowane decyzje gospodarcze były trafne i przyczyniło się do wygenerowania jeszcze większego zysku.