Łukasz Kulicki
RADCA PRAWNY | PARTNER
Radca prawny, Partner w Kancelarii Linke Kulicki specjalizującej się w obsłudze prawnej firm z sektora IT, nowych technologii i branży internetowej, a także podmiotów przechodzących transformację cyfrową. Specjalizuje się w negocjowaniu umów IT, w szczególności umów wdrożeniowych, umów na usługi IT (w tym chmurowych) i umów body leasingowych. Zajmuje się także doradztwem prawnym z zakresu ochrony danych osobowych (RODO), prawa e-commerce i własności intelektualnej.
Opublikowano:
Polska postawiła kolejny krok w kierunku regulacji obszaru sztucznej inteligencji. 15 października 2024 roku opublikowano projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji, która ma za zadanie wdrożyć do polskiego porządku prawnego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady znane jako ,,Akt o sztucznej inteligencji” (AI Act). Ta przełomowa ustawa stawia sobie za cel uregulowanie jednej z najbardziej dynamicznie rozwijających się gałęzi technologii, która już teraz ma ogromny wpływ na nasze życie codzienne, gospodarkę i społeczeństwo. Od asystentów głosowych po zaawansowane systemy diagnostyki medycznej, sztuczna inteligencja (AI) staje się wszechobecna, przynosząc zarówno niezwykłe możliwości, jak i nowe wyzwania. W tym pierwszym artykule z serii poświęconej nowej ustawie, przyjrzymy się bliżej głównym założeniom nowych regulacji.
Co określa ustawa o systemach sztucznej inteligencji?
Ustawa o systemach sztucznej inteligencji określa sześć obszarów. Są to:
- organizacja i sposób sprawowania nadzoru nad rynkiem systemów AI oraz modelami AI ogólnego przeznaczenia (zgodnie z regulacjami rozporządzenia AI Act);
- postępowanie w sprawie naruszenia przepisów rozporządzenia ,,Akt o sztucznej inteligencji”;
- warunki i tryb akredytacji oraz notyfikacji jednostek oceniających zgodność,
- sposób zgłaszania poważnych incydentów zaistniałych w związku z wykorzystywaniem systemów AI,
- zasady nakładania administracyjnych kar pieniężnych za naruszenie AI Act,
- rodzaje działań wspierających rozwój systemów sztucznej inteligencji.
Do czego ustawa nie ma zastosowania?
Ustawa o systemach sztucznej inteligencji nie będzie miała zastosowania do spraw:
- związanych z obroną narodową;
- w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz jego porządku konstytucyjnego;
- podstawowych badań naukowych zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym;
- dotyczących eksperymentów naukowych, o których mowa w Kodeksie karnym.
Sprawdź również: Kogo dotyczy i co reguluje AI Act?
System sztucznej inteligencji – co to?
W ustawie o systemach sztucznej inteligencji rzecz jasna najważniejsze są właśnie te systemy AI. Jak zostały zdefiniowane? Ustawa odwołuje się w tym wypadku do AI Act. Zgodnie z rozporządzeniem system AI to:
System maszynowy, który został zaprojektowany do działania z różnym poziomem autonomii po jego wdrożeniu oraz który może wykazywać zdolność adaptacji po jego wdrożeniu, a także który – na potrzeby wyraźnych lub dorozumianych celów – wnioskuje, jak generować na podstawie otrzymanych danych wejściowych wyniki, takie jak predykcje, treści, zalecenia lub decyzje, które mogą wpływać na środowisko fizyczne i wirtualne.
Przekładając język prawniczy na język zwykłego zjadacza chleba system sztucznej inteligencji to zaawansowany program komputerowy, który został zaprojektowany tak, aby działać samodzielnie i podejmować decyzje bez ciągłego nadzoru człowieka. Wyobraźmy sobie, że jest to jak bardzo zaawansowany asystent, który ma wykonać określone zadanie.
Ten system ma kilka kluczowych cech:
- Autonomia – potrafi działać samodzielnie, bez ciągłych instrukcji od człowieka;
- Zdolność adaptacji – może się uczyć i dostosowywać swoje działanie na podstawie nowych informacji, nawet po tym, jak został już uruchomiony.
- Cel – ma konkretne zadanie do wykonania, które może być jasno określone lub wynikać z kontekstu jego działania.
- Przetwarzanie danych – zbiera i analizuje różne informacje, które do niego trafiają – mogą to być dane liczbowe, teksty, obrazy, dźwięki itp.
- Generowanie wyników – na podstawie zebranych informacji system tworzy różnego rodzaju rezultaty. Mogą to być:
- Przewidywania (np. prognozy pogody)
- Nowe treści (np. teksty, obrazy)
- Zalecenia (np. rekomendacje filmów na platformie streamingowej)
- Decyzje (np. automatyczne odrzucenie lub akceptacja wniosku kredytowego)
- Wpływ na otoczenie – to, co system ,,wyprodukuje”, może mieć realny wpływ na świat rzeczywisty (np. sterowanie światłami w inteligentnym domu) lub wirtualny (np. filtrowanie spamu w skrzynce e-mail).
Podsumowując, jest to system, który potrafi samodzielnie ,,myśleć”, uczyć się i podejmować decyzje na podstawie danych, które otrzymuje, a jego działania mogą mieć rzeczywisty wpływ na nasze otoczenie.
Podsumowanie
Ustawa o systemach sztucznej inteligencji to kluczowy krok w kierunku uregulowania jednej z najbardziej dynamicznie rozwijających się technologii naszych czasów. Wprowadzając jasne definicje, zasady nadzoru i mechanizmy kontroli, ustawa ma na celu stworzenie ram prawnych, które umożliwią bezpieczny i odpowiedzialny rozwój AI w Polsce.
Wdrożenie tej ustawy będzie miało daleko idące konsekwencje dla wielu sektorów gospodarki, od technologii po medycynę, finanse i edukację. Jednocześnie, wyłączenie z jej zakresu obszarów takich jak obronność czy podstawowe badania naukowe, zapewnia elastyczność w kluczowych dziedzinach.
Dla przeciętnego obywatela ustawa ta może oznaczać większe bezpieczeństwo i transparentność w interakcjach z systemami AI, od asystentów głosowych po zautomatyzowane systemy decyzyjne. Dla biznesu z kolei, nowe regulacje mogą stanowić zarówno wyzwanie, jak i szansę na innowacje w zgodzie z nowymi standardami.
W kolejnych artykułach z tej serii będziemy szczegółowo analizować poszczególne aspekty ustawy, jej potencjalne skutki oraz wyzwania związane z jej wdrożeniem. Zapraszamy do śledzenia naszych publikacji, aby być na bieżąco z tą przełomową regulacją, która kształtuje przyszłość sztucznej inteligencji w Polsce.