Rynek kryptoaktywów przez wiele lat pozostawał w dużej mierze nieuregulowany na poziomie wspólnotowym. Powodowało to, że organy nadzoru rynku finansowego poszczególnych państw członkowskich poszukiwały na własną rękę analogii w obowiązujących przepisach. Niestety sprawiało to, że wiele mechanizmów wymykało się spod kognicji ustawodawcy. Wiele w tym zakresie zmieniło rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2023/1114 w sprawie rynków kryptoaktywów. Co niesie ze sobą wejście w życie rozporządzenia MiCA (ang. Markets in Crypto-assets)?
Dlaczego rozporządzenie MiCA jest potrzebne?
Rozporządzenie MiCA wprowadza jednolite standardy ochrony inwestorów, którzy decydują się na lokowanie środków w kryptoaktywach. Patrząc na miejsce MiCA w systemie prawnym Unii Europejskiej należy stwierdzić, że nie jest to nowy zabieg. Unijny ustawodawca stosował już podobne, zharmonizowane rozwiązania np. w postaci rozporządzenia MAR czy dyrektywy MIFID. Niemniej jednak jest to pierwsza próba usystematyzowania rynku aktywów mających jedynie postać cyfrową.
Ujednolicony podział kryptoaktywów
Rozporządzenie MiCA przewiduje podział kryptoaktywów na trzy kategorie:
- Kryptoaktywa (ang. crypto-assets) – stanowią cyfrowe odzwierciedlenie wartości lub praw, które da się przenosić w uwzględnieniem technologii rozproszonego rejestru (DLT) lub innej podobnej technologii;
- Tokeny powiązane z aktywami (ang. asset-referenced token) – to rodzaj kryptoaktywa, które nie jest tokenem będącym pieniądzem elektronicznym. Ma on za zadanie utrzymywać stabilną wartość dlatego, że jest powiązany z inną wartością lub prawem, w tym przynajmniej z jedną walutą urzędową;
- Tokeny będące pieniądzem elektronicznym lub e-pieniądzem (ang. electronic-money token) – to rodzaj kryptoaktywa, które utrzymuje stabilną wartość dzięki powiązaniu jej z walutą urzędową.
Unijny ustawodawca wyodrębnia też kategorię kryptoaktywów znaczących, które spełniają określone kryteria dotyczące dużej bazy klientów, kapitalizacji rynkowej lub wolumenu transakcji. Zostały one objęte zaostrzoną regulacją, m.in. w postaci zwiększonych wymagań w zakresie płynności finansowej emitenta, konieczność przygotowania polityki zarządzania płynnością oraz objęcie nadzorem świadczonym przez European Banking Authority.
Rozporządzenie MiCA w wielu miejscach odwołuje się do waluty urzędowej. Jak rozumieć to pojęcie? Chodzi o tzw. walutę fiat, czyli pieniądz emitowany przez bank centralny lub inny organ kształtujący politykę danego państwa.
Na czym polegają usługi świadczone w zakresie kryptoaktywów?
W treści art. 3 ust. 1 pkt 16 MiCA wskazano enumeratywnie rodzaje usług powiązanych z kryptoaktywami. To dosyć obszerny katalog działań obejmujący m.in.:
- przechowywanie kryptoaktywów oraz administrowanie nimi w imieniu klientów;
- prowadzenie platformy obrotu kryptoaktywami;
- wymiana kryptoaktywów na środki pieniężne lub inne kryptoaktywa;
- wykonywanie zleceń związanych z kryptoaktywami;
- plasowanie kryptoaktywów;
- doradztwo w zakresie kryptoaktywów;
- zarządzanie portfelem inwestycyjnym kryptoaktywów.
Kto może świadczyć usługi w zakresie kryptoaktywów? Konieczność uzyskania zezwolenia
Nowe przepisy posługują się pojęciem dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów (ang. Crypto-Asset Service Provider, CASP). To podmiot, który otrzymał zezwolenie w stosownym zakresie. Status CASP może przysługiwać:
- Osobie prawnej lub innemu przedsiębiorcy, który otrzymał zezwolenie w trybie art. 63 rozporządzenia MiCA, np. giełdy czy kantory kryptowalut;
- Następującym instytucjom rynku finansowego:
- instytucjom kredytowym;
- centralnemu depozytowi papierów wartościowych;
- firmom inwestycyjnym;
- uczestnikom rynku;
- instytucjom pieniądza elektronicznego;
- spółkom zarządzającym UCITS lub alternatywnym funduszem inwestycyjnym.
O czym powinny pamiętać podmioty CASP? Zasady świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów
Rozporządzenie MiCA wprowadza szereg wymagań ograniczającym możliwość świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów. Złożenie oferty publicznej oraz dopuszczenie do obrotu wymaga spełnienia określonych kryteriów. Dokument informacyjny (ang. white paper) musi zawierać szczegółowe informacje dotyczące konkretnego aktywa, w tym w zakresie:
- emitenta oraz podmiotu oferującego lub ubiegającego się o dopuszczenie do obrotu;
- samego kryptoaktywa oraz technologii bazowej na której jest oparte;
- praw i obowiązków związanych z danym kryptoaktywem;
- ryzyka;
- niekorzystnych skutków środowiskowych związanych z emisją kryptoaktywa.
Materiały marketingowe dotyczące aktywów objętych usługą należy odpowiednio oznaczyć, a ich treść musi być rzetelna, jasna i nie może wprowadzać w błąd.
Prawo do odstąpienia od umowy
Artykuł 13 rozporządzenia przyznaje detalicznym inwestorom prawo do odstąpienia od umowy nabycia kryptoaktywów powiązanych z aktywami lub będącymi pieniądzem elektronicznym w terminie 14 dni kalendarzowych bez ponoszenia jakichkolwiek opłat lub kosztów oraz bez podania przyczyny. Termin liczony jest od dnia wyrażenia zgody na nabycie aktywów, a zwrot wszelkich opłat i kosztów musi nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia.
Przekazanie informacji o prawie do odstąpienia powinno nastąpić już w treści opracowanego white paper.
Procedura rozpatrywania skarg
Emitenci tokenów powiązanych z aktywami mają obowiązek – na podstawie art. 31 rozporządzenia MiCA – utworzyć procedurę rozpatrywania skarg. Procedura jest bezpłatna i odbywa się poprzez wypełnienie i złożenie przygotowanego specjalnie w tym celu formularza. Rozporządzenie nie specyfikuje terminu na rozpatrzenie skargi wskazując jedynie, że powinno to nastąpić w rozsądnym terminie.
Mechanizm zapobiegania nadużyciom na rynku kryptoaktywów
Rozporządzenie MiCA wprowadza mechanizm zapobiegania nadużyciom, który przypomina rozwiązanie znane już wcześniej z rozporządzenia MAR. Chodzi o konieczność niezwłocznego udostępnienia uczestnikom rynku informacji poufnej. Opóźnienie jej przekazania jest dopuszczalne wyłącznie w ściśle określonych sytuacjach i następuje na wyłączną odpowiedzialność emitenta, oferującego lub podmiotu ubiegającego się o dopuszczenie.
Unijny ustawodawca zakazuje także manipulacji na rynku kryptoaktywów. Chodzi m.in. o zawieranie transakcji, mogłyby generować fałszywe sygnały dotyczące podaży lub popytu na aktywo lub ich ceny.
Wejście w życie rozporządzenia MiCA pociąga za sobą konieczność dostosowania bieżącej działalności do zupełnie nowego środowiska prawnego. Stwarza też wysokie standardy dla podmiotów ubiegających się o zezwolenie w zakresie kryptoaktywów. Jeśli działasz na rynku kryptowalut lub chcesz na niego wejść, możemy Ci pomóc!
Kancelaria Linke Kulicki świadczy kompleksowe wsparcie w zakresie obsługi podmiotów działających na rynkach finansowych, w tym w zakresie nowych technologii DLT lub pokrewnych rozwiązań. Zadbamy o Twoje bezpieczeństwo i zgodność modelu biznesowego z wymaganiami MiCA.