Audytorzy, którzy przeprowadzają badanie due diligence (DD), z reguły finalizują swoją usługę poprzez sporządzenie raportu będącego podsumowaniem dotychczasowych działań. W realiach biznesowych inwestor może spotkać się z różnymi rodzajami raportów DD. Czym różnią się one między sobą?
Znaczenie raportu w badaniu due diligence
Znaczenie badania due diligence trudno przecenić. Pozwala on na określenie kierunków dalszego rozwoju przedsiębiorstwa, ocenę bezpieczeństwa jego otoczenia prawnego i biznesowego, ale też rentowności prowadzonego biznesu i opłacalności planowanej transakcji M&A. Wynikiem takiego badania jest najczęściej raport, ale działania analityczne mogą być przeprowadzane na różnych etapach badania DD. Z tego względu wyróżnia się kilka rodzajów raportów due diligence.
Raport DD stanowi swego rodzaju podsumowanie działań audytorów i stanowi zebranie najważniejszych informacji na danym etapie. Na podstawie tych danych można projektować dalsze posunięcia gospodarcze.
Sprawdź również: Vendor due diligence – jak przygotować spółkę do sprzedaży?
Red flag report
Raport typu red flag można uznać za badanie początkowe. Ma on na celu zidentyfikowanie potencjalnych ryzyk, które są na tyle istotne, że mogą podważyć sens całej transakcji, czyli tzw. deal breakers. Są to przesłanki, których wystąpienie z góry przekreśla możliwość dalszej współpracy.
Red flag due diligence ma tę zaletę, że przeprowadza się go dużo szybciej niż kompletny DD. W efekcie jest również tańszy. Jakie ryzyka pozwala wykryć badanie typu red flag?
Mogą być to np.:
- kłopoty finansowe potencjalnego kontrahenta;
- brak kompatybilności infrastruktury IT obu firm, co wymusiłoby bardzo kosztowne prace dostosowawcze;
- wadliwa wyceny aktywów;
- zatajenie informacji co do braku możliwości korzystania z licencji na oprogramowanie.
Wykrycie z wyprzedzeniem ryzyka o krytycznym znaczeniu pozwala na wycofanie się przedsiębiorstwa z transakcji przy minimalnych stratach.
Sprawdź również: Red flags w badaniu due diligence – czym jest raport Red Flag?
Draft report
Raport w wersji wstępnej, czyli tzw. draft obejmuje szerszy zakres niż red flag report. Audytorzy pochylają się nad większością kwestii objętych umową, jednak pewne informacje wymagają potwierdzenia czy to przez zamawiającego, czy też przez jego kontrahenta. Mogą to być np. wartości najważniejszych aktywów czy szczegóły dotyczące licencjonowania oprogramowania.
Informacje wymagające potwierdzenia często mają na tyle istotne znaczenie dla transakcji, że bez ich ustalenia strony nie podpiszą umowy. Niemniej jednak dane z draftu można wykorzystywać jako wstępne wskazówki do dalszych działań.
Końcowa wersja raportu due diligence
Po potwierdzeniu informacji budzących wątpliwości audytorzy opracowują raport w wersji finalnej. Zawiera on już komplet danych i zarząd spółki może już na nim bazować, podejmując decyzję o współpracy z kontrahentem. Zakres raportu DD jest określany w umowie między zespołem audytorów a zamawiającym. W końcowym raporcie due diligence powinny znaleźć się wszystkie dane, na których audytorzy opierali swoje wnioski tak, aby dokument można było uznać za „self-explainable”. Struktura raportu może być zróżnicowana, ale zazwyczaj zawiera takie elementy, jak:
- podsumowanie kluczowych informacji dla interesariuszy;
- najważniejsze informacje dotyczące badanej spółki – jej cel, misję, osiągnięcia, portfolio produktów, rynek docelowy;
- cel stworzenia raportu i jego odbiorcę – może być nim połączenie lub przejęcie spółek albo działania inwestycyjne;
- poszczególne sekcje raportu, jak np. due diligence prawny, finansowy, marketingowy, regulacyjny;
- informacje o kluczowych aktywach przedsiębiorstwa;
- identyfikację kluczowych ryzyk wraz z politykami ich zarządzania, oraz strategią ich mitygacji;
- wskazówki wytyczne pozwalające na zwiększenie potencjału ekonomicznego przedsiębiorstwa i jego pełne wykorzystanie;
- załączniki, jak np. umowy, wyjaśnienia dotyczące stosowanych modeli wyceny aktywów, ustalenia dotyczące sytuacji rynkowej przedsiębiorstwa. Choć załączniki znajdują się na końcu dokumentu, nadają mu szerszy kontekst, dlatego zawsze warto się z nimi zapoznać przed lekturą raportu.
Często na etapie raportu końcowego ustala się już odpowiedzialność audytorów i to nie tylko względem zamawiającego, ale także podmiotów trzecich. Zamawiający może zgodzić się na tzw. non-reliance clause, czyli brak odpowiedzialności audytorów lub wprowadzić klauzulę reliance, jeśli chce zabezpieczyć swoje interesy i zagwarantować możliwość dochodzenia roszczeń podmiotom trzecim. Tzw. Reliance Letters wywodzą się z prawa common law i w polskiej kulturze prawnej nadal spotyka się je relatywnie rzadko.
Raport Confirmatory due diligence
Po sporządzeniu raportu końcowego niekiedy audytorzy są proszeni o opracowanie tzw. confirmatory report, czyli zestawienia informacji uzupełnionych o dane objęte wcześniej klauzulami poufności. Mogą to być np. biznesplany, szczegóły dotyczące zawartych umów z podwykonawcami czy lista kontrahentów.
Ostateczny raport DD jest sporządzany już po przygotowaniu dokumentu Letter of Intent. Często do jego przygotowania wymagana jest współpraca specjalistów z różnych branż, ponieważ jest on bardziej szczegółowy niż wersja końcowa raportu DD. Confirmatory due diligence opracowują m.in. prawnicy, rzecznicy patentowi, księgowi, marketingowcy, którzy są w stanie precyzyjnie ocenić dany obszar działalności spółki.
Podobnie jak w przypadku raportu końcowego, również tutaj często stosuje się klauzule reliance, określające umownie zakres odpowiedzialności audytorów.
Na jakim etapie transakcji M&A sporządza się poszczególne raporty due diligence?
Każdy typ raportu due diligence ma swoje zastosowanie. Nie zawsze pojawi się potrzeba sporządzania każdego z nich, ale warto wiedzieć, kiedy dany rodzaj audytu może się przydać.
- Raporty typu red flag ma charakter wstępny. Sporządza się go na etapie identyfikacji kontrahenta do potencjalnej współpracy.
- Raport w wersji draft jest znacznie bardziej zaawansowany. Audytorzy przygotowują go przed złożeniem oferty wstępnej.
- Raport końcowy ma kluczowe znaczenie na etapie między złożeniem oferty końcowej a podpisaniem przedwstępnej umowy inwestycyjnej.
- Raporty typu confirmatory to już etap, kiedy strony negocjują warunki umowy inwestycyjnej. Poprzedza on bezpośrednio podpisanie umowy inwestycyjnej.
Wiedza na temat tego, kiedy i dlaczego warto skorzystać z danego rodzaju raportu pozwala na zarządzanie ryzykiem M&A. W przeciwnym razie może okazać się, że jest już za późno na wycofanie się z transakcji bez konieczności zapłaty wysokiej kary umownej.
Profesjonalne raporty due diligence – Kancelaria Linke Kulicki
Planujesz transakcję M&A lub zainwestowanie znaczącej części kapitału i potrzebujesz profesjonalnego raportu due diligence? Możemy Ci pomóc!
Kancelaria Linke Kulicki oferuje przygotowywanie raportów DD w aspekcie prawnym i nie tylko. Nasi specjaliści ocenią kluczowe dane dotyczące spółki i na ich podstawie przygotują szczegółowe wytyczne, gotowe do zastosowania, które zwiększą Twoje bezpieczeństwo.