Fundacje rodzinne z biegiem czasu zyskują w Polsce coraz większą popularność. Zabezpieczenie interesu kolejnych pokoleń i zadbanie o przejrzyste zasady sukcesji dla wielu przedsiębiorstw rodzinnych może okazać się doskonałym rozwiązaniem. Aby jednak fundacja rodzinna mogła sprawnie funkcjonować, potrzebuje odpowiednio spersonalizowanego dokumentu organicznego. Tym dokumentem jest statut. Co powinno znaleźć się w statucie fundacji rodzinnej?
Czym jest statut fundacji rodzinnej?
Statut fundacji rodzinnej stanowi jej przysłowiowy fundament. To dokument w którym znajdują się informacje dotyczące zasad funkcjonowania osoby prawnej, relacji między poszczególnymi organami czy obowiązków względem beneficjentów. Statut fundacji rodzinnej można porównać do umowy lub statutu spółki prawa handlowego. Tylko jego przemyślane brzmienie pozwala na realizację założeń fundatora.
Zgodnie z brzmieniem art. 26 ustawy o fundacji rodzinnej brzmienie statutu ustala fundator lub fundatorzy, jeżeli jest ich kilku. Dla dokumentu wymagane jest zachowanie formy aktu notarialnego i należy sporządzić go najpóźniej z chwilą złożenia oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej.
Sprawdź dlaczego warto założyć fundację rodzinną z naszą kancelarią 👉 https://linkekulicki.pl/oferta/fundacja-rodzinna/.
Warto wskazać, że choć pozostali członkowie rodziny, którzy najprawdopodobniej zostaną beneficjentami, mogą brać udział w kształtowaniu statutu, ale to fundator określa jego ostateczne brzmienie.
Jakie elementy powinien zawierać statut fundacji rodzinnej?
Treść statutu fundacji rodzinnej można podzielić na dwie części – obligatoryjną oraz fakultatywną. Przyjrzyjmy się im po kolei.
Obligatoryjne elementy statutu fundacji rodzinnej
Obligatoryjne elementy statutu fundacji rodzinnej zostały wskazane w art. 26 ust. 2 ustawy. Należy do nich:
- nazwa fundacji rodzinnej – może być obrana w sposób dowolny, ale musi zawierać dodatkowe oznaczenie Fundacja Rodzinna. Dopuszczalne jest też posługiwanie się skrótem F.R.;
- siedziba fundacji rodzinnej – obejmuje województwo, powiat, gminę i miejscowość. Siedziba fundacji rodzinnej ma znaczenie z punktu widzenia umów podpisywanych z kontrahentami czy postępowań sądowych z jej udziałem;
- szczegółowy cel fundacji rodzinnej – cel szczegółowy odpowiada celowi powołania fundacji rodzinnej przez fundatora. Powinien on określać wizję sukcesji, kierunek rozwoju podmiotu, charakter beneficjentów. Można go określić w sposób dowolny, ale musi być zgodny z prawem. Inaczej uznaje się, że nie został zastrzeżony;
- wskazanie beneficjentów lub sposobów ich określania oraz zdefiniowanie zakresu przysługujących im uprawnień – beneficjenci mogą zostać wskazani imiennie lub poprzez podanie wymagań, jakie muszą spełnić (np. w zakresie wieku, doświadczenia czy kwalifikacji zawodowych). Uprawnienia beneficjentów można określić w sposób dowolny, np. poprzez wskazanie, że mają oni prawo do zasiadania w zgromadzeniu czy też prawo do otrzymywania świadczeń od fundacji. Te świadczenia mogą mieć charakter zarówno pieniężny, np. regularne wypłaty na rzecz beneficjenta lub niepieniężny, np. korzystanie z majątku fundacji rodzinnej, pokrywanie kosztów edukacji czy świadczeń zdrowotnych;
- zasady prowadzenia listy beneficjentów – powinny one obejmować sposób jej prowadzenia (np. w formie papierowej lub elektronicznej), częstotliwość i sposób weryfikacji danych oraz zastrzeżenia dotyczące ich poufności. Zgodnie z ustawą kompetencje w zakresie prowadzenia i aktualizacji listy beneficjentów spoczywają na zarządzie;
- zasady zrzekania się uprawnień przez beneficjenta – w statucie fundator wskazuje szczegółowy tryb (formę i termin złożenia oświadczenia) rezygnacji z uprawnień. Należy jednak pamiętać, że takie oświadczenie każdorazowo musi zostać złożone w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Nigdy nie może też dojść do sytuacji, kiedy zabraknie beneficjentów mogących zasiadać w zgromadzeniu;
- czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony – w przypadku fundacji rodzinnej powoływanej na czas określony okresu jej funkcjonowania nie trzeba wskazywać;
- wartość funduszu założycielskiego – fundator ma obowiązek wniesienia na fundusz założycielski majątek o wartości minimum 100 tysięcy złotych. Jeżeli wnosi aktywa o wyższej wartości, jest zobowiązany do sprecyzowania, które z nich konkretnie służą pokryciu funduszu założycielskiego;
zasady powoływania i odwoływania oraz kompetencje organów – w statucie należy wymienić organy fundacji. Obligatoryjnie ustanawia się zarząd oraz zgromadzenie beneficjentów. Rada nadzorcza jest obowiązkowa wyłącznie wtedy, gdy liczba beneficjentów przekracza 25. Fundator ma możliwość modyfikacji ustawowych zasad wyboru członków organów, a także wprowadzenia dla nich wymagań, np. w zakresie wykształcenia. Trzeba również wskazać uprawnienia i obowiązki poszczególnych organów oraz zasady reprezentacji samej fundacji, jeżeli zostały zmodyfikowane względem ustawowego wzorca;
- podmiot uprawniony do zatwierdzania czynności zarządu – taki podmiot można określić w sposób dowolny. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby był to fundator, jeden z beneficjentów czy też inny organ fundacji rodzinnej;
- beneficjent uprawniony do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów – statut musi przewidywać przynajmniej jedną taką osobę określoną z imienia i nazwiska albo poprzez wskazanie kryteriów jej wyznaczenia;
- zasady zmiany statutu – obejmują tryb zmian w statucie fundacji rodzinnej i organ uprawniony do tego typu czynności. Fundator może także wskazać postanowienia niepodlegające zmianom;
- przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu – wskazanie zasad mienia podziału majątku fundacji oraz kręgu osób, które go otrzymują. Co istotne mogą to być zarówno fundator, beneficjenci, jak i osoby trzecie.
Fakultatywne elementy statutu fundacji rodzinnej
Ustawodawca przewiduje także możliwość zamieszczenia w statucie fundacji rodzinnej fakultatywnych postanowień. Fundator ma w tym zakresie pełną swobodę tak długo, jak postanowienia te są zgodne z prawem. Wśród przykładowych elementów można wymienić:
- zasady współpracy lub współdziałania organów fundacji;
- wskazanie okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej;
- wytyczne dotyczące kierunków inwestowania fundacji rodzinnej;
- tworzenie jednostek terenowych fundacji rodzinnej;
- zapis na sąd polubowny;
- limit kosztów prowadzenia fundacji rodzinnej;
- zasady współpracy z tzw. operatorem fundacji rodzinnej, czyli podmiotem zajmującym się administrowaniem fundacją rodzinną. Operatorzy zajmują się m.in. obsługą finansową, kadrową czy korporacyjną fundacji rodzinnych.
Chcesz porozmawiać na temat założenia fundacji rodzinnej? Zadzwoń do nas 👉 +48 789 178 462.
Czy można zmienić statut fundacji rodzinnej?
Każdy statut fundacji rodzinnej można zmienić, dostosowując jego aktualne brzmienie do uwarunkowań rynku oraz oczekiwań fundatora. Trzeba jednak pamiętać, że taka zmiana nie zaczyna obowiązywać od razu, ale dopiero z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Dla zmiany statutu również wymagane jest zachowanie formy aktu notarialnego.
Należy pamiętać, że zasady zmiany statutu powinny być wskazane w samym statucie i fundator ma w tym zakresie pełną dowolność. Dlatego można np. rozważyć postanowienie zgodnie z którym dopóki fundator żyje, wyłącznie on może zainicjować procedurą zmiany, po jego śmierci zaś kompetencja ta przejdzie na wskazany w statucie organ.
Sprawdź również 👉 Fundacja rodzinna w Polsce – jak założyć krok po kroku?
Przemyślane brzmienie statutu fundacji rodzinnej jest warunkiem efektywnego funkcjonowania osoby prawnej. Aby mieć pewność, że zabezpieczasz interesy beneficjentów i dbasz o rozwój rodzinnej firmy, skorzystaj ze wsparcia profesjonalistów. Kancelaria Linke Kulicki oferuje kompleksową pomoc na etapie rejestracji fundacji rodzinnej. Nasi prawnicy pomogą sformułować jej statut tak, aby należycie zabezpieczał rodzinny majątek i regulował kwestie związane ze wsparciem beneficjentów.