Łukasz Kulicki
RADCA PRAWNY | PARTNER
Radca prawny, Partner w Kancelarii Linke Kulicki specjalizującej się w obsłudze prawnej firm z sektora IT, nowych technologii i branży internetowej, a także podmiotów przechodzących transformację cyfrową. Specjalizuje się w negocjowaniu umów IT, w szczególności umów wdrożeniowych, umów na usługi IT (w tym chmurowych) i umów body leasingowych. Zajmuje się także doradztwem prawnym z zakresu ochrony danych osobowych (RODO), prawa e-commerce i własności intelektualnej.
Opublikowano:
Już 13 grudnia 2024 roku zaczyna obowiązywać unijne rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2023/988 w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów. Jego celem jest zwiększenie poziomu ochrony konsumentów przy jednoczesnym dążeniu do ujednolicenia warunków działań przedsiębiorstw. Nowe prawo wprowadza wiele nowych rozwiązań, które zmuszone będą wdrożyć przede wszystkim podmioty działające w obszarze e-commerce. Co dokładnie zmienia rozporządzenie GPSR?
Kto jest zobowiązany do stosowania przepisów GPSR?
Rozporządzenie General Product Safety Regulation to kolejna próba wzmocnienia ochrony przyznanej konsumentom. Dotyczy ono wszystkich produktów, które są oferowane konsumentom – zarówno nowych, używanych, odnowionych, jak i naprawionych, niezależnie od tego, w jaki sposób trafiły one na rynek Unii Europejskiej. Muszą je stosować zarówno producenci, importerzy, dystrybutorzy i nie tylko, choć w nieco innym zakresie.
Trzeba pamiętać, że poza wąską grupą produktów, jak produkty lecznicze, żywności i pasze, czy antyki, rozporządzenie stosuje się do każdego towaru, który jest oferowany konsumentom i to niezależnie od kanału sprzedaży. Dodatkowo zgodnie z art. 3 pkt 11 GPSR pod pojęciem dystrybutora należy rozumieć każdą osobę fizyczną lub prawną w łańcuchu dostaw, niebędącą producentem ani importerem, która udostępnia produkt na rynku. Jeżeli więc jako firma niczego nie produkujesz, ale prowadzisz sklep internetowy oferujący produkty innych marek, musisz stosować zasady nowego rozporządzenia. Z tego właśnie względu rozporządzenie GPSR dotknie przede wszystkim branżę e-commerce i różnego rodzaju marketplace’y.
Celem unijnego ustawodawcy było stworzenie dodatkowej warstwy zabezpieczeń, pozwalającej na odfiltrowanie produktów potencjalnie niebezpiecznych. Rozporządzenie wprowadza ogólną zasadę, zgodnie z którą poszczególne podmioty operujące na rynku, muszą działać zgodnie z zasadą ostrożności.
Jakie obowiązki spoczywają na sprzedawcach w rozumieniu rozporządzenia GPSR?
Przede wszystkim dystrybutorzy (sprzedawcy) przyjmują na siebie rolę strażników nadzorujących bezpieczeństwo towaru, który otrzymują od producenta. Zgodnie z art. 12 rozporządzenia przed udostępnieniem produktu na rynku dystrybutorzy weryfikują, czy producent oraz, w stosownych przypadkach, importer spełnili, w zależności od przypadku, wymagania określone w rozporządzeniu. W szczególności chodzi o:
- możliwość identyfikacji towaru poprzez umieszczenie na nim (bezpośrednio lub na opakowaniu albo załączonym dokumencie) numeru typu, partii lub serii,
- dane producenta, w szczególności imię i nazwisko lub nazwa, zarejestrowana nazwa handlowa, adres pocztowy lub elektroniczny,
- instrukcji lub informacji na temat bezpiecznego użytkowania produktu w zrozumiałym dla konsumentów języku (chyba że produkt może być używany w sposób bezpieczny bez instrukcji).
Jeżeli dystrybutor na podstawie posiadanych informacji stwierdzi lub ma powody, by przypuszczać, że produkt nie jest zgodny z wymaganiami rozporządzenia, nie może udostępnić produktu na rynku do czasu przywrócenia tej zgodności. Może się więc okazać, że nabytego towaru nie będziesz mógł sprzedać dalej! W sytuacji zaś, kiedy produkt udostępniony przez niego na rynku jest produktem niebezpiecznym lub nie jest zgodny, dystrybutor:
- niezwłocznie informuje o tym fakcie producenta lub importera,
- zapewnia, aby podjęto środki naprawcze niezbędne do skutecznego doprowadzenia produktu do zgodności z wymaganiami, w tym, w stosownych przypadkach, do jego wycofania z obrotu lub odzyskania,
- informuje właściwe organy nadzoru za pośrednictwem portalu Safety Business Gateway.
Obowiązki informacyjne podmiotów gospodarczych
Rozporządzenie GPSR nakłada na wszystkie podmioty biorące udział w łańcuchu logistycznym, w tym m.in. producenta, upoważnionego przedstawiciela, importera, dystrybutora oraz firmy kurierskie obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 19 rozporządzenia. Warunkiem jego realizacji jest oferowanie towarów przez internet lub w inny sposób na odległość. Stosownie do brzmienia tego przepisu, oferta produktów musi zawierać w sposób jasny i widoczny co najmniej następujące informacje:
- imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy producenta oraz adres pocztowy i elektroniczny, pod którym można się z nim skontaktować,
- imię i nazwisko lub nazwę, adres pocztowy i elektroniczny osoby odpowiedzialnej dla firm, które nie mają siedziby na terytorium UE,
- informacje umożliwiające identyfikację produktu, w tym jego obraz, rodzaj oraz inne identyfikatory,
- wszelkie ostrzeżenia lub informacje na temat bezpieczeństwa, które powinny być umieszczone na opakowaniu lub zawarte w dołączonym dokumencie towarzyszącym.
W praktyce oznacza to konieczność zamieszczenia na stronie internetowej ogromu dodatkowych informacji.
Platformy handlowe w świetle rozporządzenia GPSR
Wdrożenie GPSR staje się prawdziwym wyzwaniem dla dostawców internetowych platform handlowych, ponieważ w ich przypadku wymagań jest znacznie więcej. Chodzi bowiem o strony internetowe, które poprzez interfejs online umożliwiają konsumentom zawieranie z przedsiębiorcami umów na odległość na sprzedaż produktów.
W przypadku platform handlowych trzeba pamiętać przede wszystkim o wyznaczeniu punktu kontaktowego umożliwiającego komunikację z organami nadzoru w sprawie bezpieczeństwa produktów. Dodatkowo należy uwzględnić utworzenie wewnętrznych procedur dotyczących bezpieczeństwa produktów, które pozwalają na spełnienie wymagań rozporządzenia bez zbędnej zwłoki.
Platformy handlowe przyjmują też na siebie obowiązek obsługi zawiadomień i nakazów wydawanych przez organy nadzoru. Muszą monitorować produkty dodawane przez sprzedawców pod kątem ich zgodności z unijnym rozporządzeniem. Zawiadomienia dotyczące bezpieczeństwa produktów muszą być rozstrzygane w terminie maksymalnie 3 dni roboczych. W celu wykonania obligacji wymaga się rejestracji w portalu SafetyGate, który pełni rolę systemu wczesnego ostrzegania.
Wejście w życie nowych przepisów dotyczących ochrony konsumenckiej wymaga przeprojektowania interfejsu tak, aby przedsiębiorcy oferujący produkt mogli podać przynajmniej informacje dotyczące:
- dane producenta,
- informacje dotyczące bezpieczeństwa produktu,
- wszelkie ostrzeżenia na temat bezpieczeństwa produktu.
Platformy internetowe mają też obowiązek współpracować z organami nadzoru m.in. poprzez terminowe dostarczanie konsumentom informacji dotyczących bezpieczeństwa produktów, usunięciu lub uniemożliwieniu dostępu do treści odnoszących się do oferty produktu niebezpiecznego, czy też zgłaszaniu informacji o produktach niebezpiecznych przez Safety Business Gateway.
Oczywiście tych obowiązków spoczywających na platformach internetowych jest znacznie więcej. Warto chociażby wspomnieć o wyłączeniu blokady data scrapingu na żądanie organów nadzoru lub współpracę z unijnym urzędem OLAF ds. monitorowania nadużyć finansowych. Dość wspomnieć, że liczba nowych obowiązków jest przytłaczająca i wdrożenie ich na własną rękę bez konsultacji z kancelarią prawną jest praktycznie niemożliwe.
Jakie kary grożą za naruszenie przepisów rozporządzenia GPSR?
Rozporządzenie GPSR nie określa wprost wysokości sankcji, wskazując jedynie, że mają być one skuteczne, proporcjonalne i odstraszające oraz przenosząc obowiązek określenia kar na państwa członkowskie. W przypadku Polski kwestię tę reguluje ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów, która pełni funkcję subsydiarną względem rozporządzenia. Ustala ona wysokość kar na poziomie nawet 1 miliona złotych. Polska ustawa znacząco poszerza także kompetencje Inspekcji Handlowej.
Począwszy od 13 grudnia 2024 r. zaczną obowiązywać nowe przepisy rozporządzenia GPSR. To ostatni dzwonek, aby przygotować się do zmian, których jest naprawdę sporo. Jeśli zajmujesz się handlem przez internet, jest prawdopodobne, że również Ciebie dotyczą regulacje. Skorzystaj z naszej pomocy i zapewnij sobie bezpieczeństwo!
Kancelaria Linke Kulicki oferuje kompleksowe wdrożenie rozporządzenia GPSR w organizacji. Przygotujemy zalecenia dotyczące zmian procesów oraz niezbędne dokumenty. Zapewnimy reprezentację przed organem nadzoru oraz w toku postępowania kontrolnego. Regularnie przeprowadzamy audyty w celu zapewnienia branżowego compliance.